8Sınıf Türkçe Anlatımına Göre Cümleler Etkinliği Ve Cevapları. 8.Sınıf Türkçe Öznesine Göre Fiil Çatısı Etkinlikleri Ve Çalışma Soruları. 8.Sınıf Türkçe Anlatımına Göre Cümleler Etkinlikleri. 8.Sınıf Türkçe Yüklemin Yerine Göre Cümleler Ders Notları Ve 8 Sınıf Bursluluk; LGS; LGS Örnek Sorular ve Çalışma Soruları Oyun Kartları. Türkçe Dersi Oyun Kartları . Etkinlikler. Yönetici; 8 Ekim 2020; 2,677; 2 . Amaç,Neden,Koşul-Sonuç Cümleleri: Birinci Kişi-Üçüncü Kişi Cümleleri: Benzer yazılar . Sesli Biyografiler 62. Sıfat(iye) 1,103. Fiilde Çatı (İsim Cümleleri 8 Sınıf Türkçe Cümlenin Öğeleri. Kategori 8. Sınıf Türkçe Testleri. Soru / Süre 15 Soru / 15 Dakika. Zorluk Derecesi Orta. Eklenme Tarihi 21 Nisan 2022. 8. Sınıf Türkçe cümlenin öğeleri konusuna göre hazırlanan kazanımlara uygun test soruları ve cevapları bulunmaktadır. 8 SINIF TÜRKÇE ÇALIŞMA KAĞITLARI. Cümle Türleri Cümle Yapısı Çalışma Kağıdı. Konbuyu başlatan hecelereayir; Başlangıç tarihi 20 May 2022; hecelereayir Üye. Katılım 25 Nis 2022 Mesajlar 353 Tepki 0 Puan 16. 20 May 2022 FİİLÇATISI. Çekimli bir fiilden oluşan yüklemin nesne ve özneye göre gösterdiği durumlara çatı denir. Bundan hareketle, yüklemin isim soylu sözcüklerden oluştuğu cümlelerde çatının aranmayacağını söyleyebiliriz. Çatı; yüklemin nesne ve özneyle ilgisi olduğundan, sorularda karşımıza çoğu kez, nesne-yüklem ve hhR0Sl. 7. Sınıf İndirilebilir Çekimli Fiiller sınıf türkçe basit çekimli fiiller konu anlatımı25 Temel Almanca Fiil ve Örnek Cümleler Almanya'da TURKCE ETKINLIK_ORNEK – Flip Book Sayfaları 201-250 Genel Türkçe Dersi Kaynak Sitesi / Forum sınıf yüklem nedir?.7 sınıf çekimli fiil örnekleriFiil Cümlesi Örnekleri 50 Tane… – Türkçe Sınıf Türkçe Fiilde Çatı Testi Çöz – türkçe çekimli fiiller konu anlatımıÇekimli Fiillere 20 Örnek ~ Ders sınıf çekimli fiil konu anlatımı pdfCalaméo – 7. Sınıf Türkçe Planlı Ders Föyü Öğretmen Örneği.Konu Testi 7. Sınıf Çekimli Fiil 13 Test Model sınıf çekimli fiil cumlelerFiil Çekimi Fiillerde Kip, Kişi, Olumsuzluk ve çekimli fiil konu anlatımı7. Sınıf Çekimli Fiiller Etkinlikleri. 7. Sınıf İndirilebilir Çekimli Fiiller Testleri. Hep bu havalarda aşık oldum aşık oldum. 7 sınıf türkçe basit çekimli fiiller konu anlatımı BÖLÜM ADI FÖY HAFTA KONULAR KAZANIMLAR F iil Eylem 8 12. Fiillerin anlam özelliklerini fark eder. Fiillerin Anlam Özellikleri 5. BÖLÜM DİL BİLGİSİ 9 13 – 14. Çekimli Fiil – Fiilde Kip Çekim eklerinin işlevlerini ayırt eder. BÖLÜM ADI FÖY HAFTA KONULAR KAZANIMLAR etnin ve Şiirin Konusu M 25 Temel Almanca Fiil ve Örnek Cümleler Almanya'da Yaşamak. Onun bu düşünceler içinde olduğu hiç aklıma gelmiyordu. Bu arşiv ve hafızamız; ecelimizden sonra bu devlet ve millete emanet edilmiştir. Her ülkenin maddi kaymakları üzerine kapananlar o ülkenin çoğu siyasetçileri, iş insanları, dalkavuk ve işgüzar çıkar şebekeleridir. Lakin milletleri devlet yapan kudret sadece kültürüdür. Kültürün anası edebiyat, babası sanat, bilim de icraatıdır. Bu bağlamda da en gerçek vatanseverler kültür inşa edenlerle, cephede can verenlerdir. Kültür alınıp satılmaz, kalpten başka saray bilmez. Kazanç için vatanseven; çıkar için vatan satar. Uygurlardan başlayarak, divan, mesnevi, tarih, seyahat, halk hikâyesi, destan, gazavat, fetih, siyer, tezkire, kitapları ile sur name, şehrengiz, sefaretname, minyatür eserlerinin pek çoğu hakkında bilgi takdim etmektedir. . çekimli fiil konu anlatımı tonguç Fiil cümlelerinde çekimli fiil cümlenin ortasında olabilir. Aşağıda 50 tane fiil cümlesi örnekleri listelenmiştir. Fiil Cümlesine Örnekler Aşağıda fiil cümlesi olan 50 adet fiil cümlesi örnekleri verilmiştir. Dışarıda hafif bir rüzgar esiyor. Gün boyu salıncakta sallandı. Gece karanlıktan çok korkarım. 7 TURKCE ETKINLIK_ORNEK – Flip Book Sayfaları 201-250 AnyFlip. Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar. Cümlelerinde altı çizili fiiller tezlik fiilidir. Bu fiilin olumsuzu, az da olsa kullanılır. Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde “-elim, -eyim” şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar. 7 sınıf çekimli fiil cümleleri – 7 sınıf çekimli fiil cümleleri 7. sınıf yazım kuralları testi ve test cevapları 20 soru 7. sınıf noktalama işaretleri testi ve test cevapları 18 soru 7. sınıf Zarflar belirteç konu anlatımı ve test; 7. Sınıf Türkçe Çekimli Fiiller Çalışma Sayfası; 7. Sınıf Türkçe Paragrafta Anlam, Fiil ve Fiil Kipleri, Çekimli Fiiller Etkinliği. Fiiller Genel Türkçe Dersi Kaynak Sitesi / Forum Bölümü. Oluş fiilleri, Oluş fiilleri örnekleri, Oluş fiilleri cümleleri, Oluş fiilleri test, Oluş fiilleri 3 5 10 örnek, oluş fiillerine cümle cümleler. Cümlelerinde altı çizili fiiller yeterlik fiilleridir. Bu fiilin olumsuzunda yardımcı eylem tamamen ortadan kalkar. 7. Sınıf Türkçe Edat – Bağlaç – Ünlem, Fiiler, Fiil Çekim Ekleri, Zarflar ve Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı İndir. 7 sınıf çekimli fiil cümleleri Çekimli fiil Fiilin mastar hali zaman Kişi eki İşi yapan kişi koşuyorum Ko ş- şimdiki -um ben düşündüm bakacaksın yazacak güldük acıkmışız anlarsınız söylediniz alıyorlar kip eklerini getirerek dilek cümleleri kurunuz. 4 sınıf yüklem nedir?. Zamana bağlı olarak bir işin, bir halin veya bir hareketin oluşunu belirten kelimelere fiil denir. Arapça’da iki temel fiil çekimi vardır. Diğer kalıplar bu ikisinden türetilir. Bunlar fiil-i mâzî geçmiş zaman ve fiil-i muzâri geniş zaman, şimdiki zamanın karşılığıdır. 7 sınıf çekimli fiil örnekleri 8. Fiil kiplerinde zaman ve anlam kaymasının nasıl gerçekleştiğini kavrar. 9. Fiil kiplerini farklı zaman ve anlamları ifade edecek şekilde kullanır. Test 19 Bilgilendiren Sorular İş – Oluş – Durum Fiilleri 1. Aşağıdaki cümleleri hangisinde altı çizili fiillerin 4. Fiil Cümlesi Örnekleri 50 Tane… – Türkçe Ödevim. Şimdiki zaman ekleri, şimdiki zaman çekimi, şimdiki zaman cümleleri, fiilde şimdiki zaman, şimdiki zaman örnekleri, şimdiki zaman testi, şimdiki zaman ders notu, şimdiki zaman çalışma kağıdı, şimdiki zaman etkinlikleri pdf indir çöz. Dizelerinde altı çizili eylem “eylemek” yardımcı eylemiyle yapılan bir bileşik eylemdir. 7. sınıf çekimli fiiller konu anlatımı Sözcük, mastar eklerinden -mak/-mek birini aldığında anlamlı oluyorsa fiildir; anlamsız oluyorsa isimdir. Taşınıyor →Taşınmak, anlamlı olduğu için fiildir. Çocuktur →Çocukmak, anlamsız olduğu için isimdir. Getirmelisin → Getirmek, anlamlı olduğu için fiildir. Yorulduk → Yorulmak, anlamlı olduğu için fiildir. 8. Sınıf Türkçe Fiilde Çatı Testi Çöz – 2. Fena deil ama işe yardaı kardes saol. A. Yardımcı Fiille Yapılan Bileşik Fiiller. Çok güzel bi site çok yardımcı oldunuz teşekkürler ^^. türkçe çekimli fiiller konu anlatımı İlgili Kategoriler Etkinlikleri Fen Bilimleri Ders Notları Fen Bilimleri Kazanım Testleri…. İngilizce Pratik Konuşma Cümleleri Ve Anlamları… Çekimli Fiil Konu Anlatımı-Etkinlikleri-Test Soruları Ve Cevapları. Çekimli Fiillere 20 Örnek ~ Ders Türkçe. Çekimli fiil tek kip eki – zaman eki – alabileceği gibi, birleşik zamanlı bir fiil de olabilir. 7. sınıf çekimli fiil konu anlatımı pdf Dökümanlar… Fiil kök ya da gövdesi + Kip eki + Şahıs Eki = Çekimli fiil. Oku + yor + um = Çekimli fiil… Duyulan Geçmiş Zaman Cümleleri. Calaméo – 7. Sınıf Türkçe Planlı Ders Föyü Öğretmen Örneği. Esa, yerli yazılımcı, program ve tasarım ekibi tarafından hazırlanan modern ara yüzü ile Google’nin arzu ettiği güncelliğe ve yeteneklere de kavuşmuştur. Bu nedenle bu konumu daha üste çıkacaktır. 7. sınıf türkçe çekimli fiil konu anlatımı 7. Sınıf Türkçe Çekimli Fiiller Çalışma Sayfası; 7. Sınıf Türkçe Paragrafta Anlam, Fiil ve Fiil Kipleri, Çekimli Fiiller Etkinliği; Selam Olsun Serbest Okuma Şiiri; 7. Sınıf Türkçe Fiil ve Fiil Kipleri, Fiillerin Olumlu Olumsuz ve Soru Halleri Konu Anlatımı ve Etkinlik; 7. Sınıf Türkçe Amaç Sonuç, Neden Sonuç Etkinliği; 7. Konu Testi 7. Sınıf Çekimli Fiil 13 Test Model Yayınları. Durum fiilleri, Durum fiilleri örnekleri, Durum fiilleri cümleleri, Durum fiilleri test, Durum fiilleri 3 5 10 örnek, durum fiillerine cümle cümleler. 7 sınıf çekimli fiil cumleler Fiil – Kip – Kişi Eki Kişi Şahıs Fiil – Kip – Kişi eki; 1. tekil kişi ben Gel – di – m 1. tekil kişi ben Oku – malı – y – ım 2. tekil kişi sen Gel – di – n 2. tekil kişi sen Oku – malı – sın 3. tekil kişi o Gel – di 3. tekil kişi o Oku – malı 1. çoğul kişi biz Gel – di – k. Fiil Çekimi Fiillerde Kip, Kişi, Olumsuzluk ve Soru. Geniş zaman ekleri, geniş zaman çekimi, geniş zaman cümleleri, fiilde geniş zaman, geniş zaman örnekleri, geniş zaman testi, geniş zaman ders notu, geniş zaman çalışma kağıdı, geniş zaman etkinlikleri pdf indir çöz. Kunduz uygulamasında yer alan tüm hizmet ve içerikler eğitim ve öğretim amaçlı olarak öğrencilerin kullanımına sunulmaktadır. “Benim de bazen hayallere daldığım olmuştur.”. çekimli fiil konu anlatımı I. Fiil eylem Cümlesi Yüklemi çekimli fiil olan cümledir. Çekimli fiil, kip eki haber ya da dilek kipleri ve kişi eki almış olan fiildir. Çekimli bir fiilde eylem kökü, zaman ve dilek istek kipi fiil kökünde belli olan eylemi yapan kişi- yani şahıs eki bulunmalıdır. Bu unsurlardan birisinin olmadığı fiil çekimli. 7. Sınıf Çekimli Fiiller Etkinlikleri. Cümlelerinde altı çizili sözler bileşik fiildir. Bu fiillerde daha çok isim görevindeki sözcüğün anlamı hakimdir. 7 sınıf çekimli fiil cümleleri 7. Sınıf İndirilebilir Çekimli Fiiller Testleri. Osman Nuri Ceylan Son güncelleme Eyl 11, 2021. Testleri indirmek için test başlığına tıklayın. Testlerin cevap anahtarları dosyanın son sayfasındadır. Modelim Anlam Kayması 1. Modelim Anlam Kayması 2. Modelim Kip ve Kişi 1. Modelim Kip ve Kişi 2. Etkinlik 1 Etkinlik 2 Aşağıdaki cümleleri çatı özelliğine göre inceleyip uygun alana işaretleme yapınız. Etkinlik 3 Etkinlik 4 Etkinlik 5 Etkinlik 6 Etkinlik 7 Etkinlik 8 Etkinlik 9 Etkinlik 10 Etkinlik 11 Aşağıdaki cümlelerde geçen fiilleri öznesine göre inceleyip uygun seçeneği işaretleyiniz. Etkinlik 12 Aşağıdaki cümlelerde geçen fiilleri öznesine göre inceleyip uygun seçeneği işaretleyiniz. Etkinlik 13 Aşağıdaki cümlelerde bulunan fiillerin öznesine göre çatı özelliklerinden uygun olan seçeneği işaretleyiniz. Etkinlik 14 Aşağıdaki fiilleri özne-yüklem ilişkisine göre uygun olan seçeneği işaretleyiniz. Etkinlik 15 Etkinlik 16 KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK fiilde çatı çalışma kağıdı indir etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster fiilde çatı çalışma kağıdı indir etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster Fiilde Çatı İle İlgili Test Soruları Bu etkinliği etkinliğin sonunda "Dosya İndir" linkine tıklayarak kaydedebilirsiniz. Etkinliğe geçmeden önce kısaca öznesine ve nesnesine göre çatıları hatırlatmakta fayda. Öznesine Göre Çatılar - Etken Çatılı Fiiller Cümlede bildirilen işi, oluşu, hareketi ya da durumu yapan gerçek bir özne varsa bu tür fiillere etken çatılı fiiller denir. Etken çatılı fiillerde açık özne ya da gizli özne kullanılır. - Edilgen Çatılı Fiiller Cümlede bildirilen işi, oluşu, hareketi ya da durumu yapan varlık belli değildir. Bu tür cümlelerde aslında nesne olan varlık özne gibi görülür. Edilgen çatılı fiillerde sözde özne kullanılır. Nesnesine Göre Çatılar - Geçişli Fiiller Nesne alabilen fiillerdir. "Neyi, kimi, ne " sorularına cevap verirler. - Geçişsiz Fiiller Nesne alamayan fiillerdir. "Neyi, kimi, ne " sorularına cevap vermezler. Etken- Edilgen Çatılı Fiiller CÜMLELER ETKEN EDİLGEN 1. Bayram için bütün sokaklar süslendi. 2. Görevliler bayram için bütün sokakları süsledi. 3. Çocuk uçurtmayı görünce çok sevindi. 4. Sınavdan düşük not alınca çok üzüldü. 5. Ödevlere tek tek bakıldı. 6. Kazada yakınını kaybeden genç dövünüp durdu. 7. Akşamdan kalan yemeklerin hepsi yendi. 8. Yağmur bardaktan boşanırcasına yağdı. 9. Sınav görevlisi öğrencilere göz açtırmadı. 10. Sürücü kırmızıda geçince ceza yazıldı. 11. Küçüğe bayramlık alındı. 12. Pazardan 2,5 kilogram ıspanak aldı. 13. Hastanenin camları dün gece kırılmış. 14. Pikniğe çağırmadığımız için hepimize kırılmış. 15. Odunları baltayla bir çırpıda kırmış. 16. Bebek iyice hastalandı. 17. Hastalar bugün taburcu edildi. 18. Doktor, hastaları bugün taburcu etti. 19. Sular dün sabah kesildi. 20. Bu soruyu sadece çalışanlar çözebilirler. 21. Kapının kilidi bozulmuş. 22. Kalemin boyası bitince yarı yolda kalmış. 23. Minareden ezanlar okundu. 24. Buraya 2007’de atanmış. 25. Telefonun şarjı hemen bitmiş. 26. Bu konuyu anlamakta hiç zorlanmadım. 27. Kapılarının önünden ayakkabıları çalınmış. 28. Bu ders zil erken çaldı. 29. Düğünde oturacak yer bulamadık. 30. Yaz tatilinde okul boyanacakmış. Geçişli - Geçişsiz Fiiller CÜMLELER GEÇİŞLİ GEÇİŞSİZ 1. Çarşıya giderken seni de çağıracağız. 2. Hep birlikte yağmurun yağışını izledik. 3. Sabaha kadar hasta çocuğuna bakmış. 4. Bu espriye hiçbirimiz gülmedik. 5. Fiilde çatı konusunu bu hafta bitiririz. 6. Sağdaki yoldan az önce iki araba geçti. 7. Okula gelirken onu da gördüm. 8. Kitap okurken çok uzaklara dalıyorum. 9. Okulu da arkadaşlarını da çok seviyormuş. 10. Bilgisayarın klavyesi hemen bozuldu. 11. Havalar günden güne soğuyor. 12. Geceden başlayan kar her yeri beyaza bürüdü. 13. Herkes gibi ben de işittim. 14. Arkadaşlarıyla hastanedeki hastaları ziyaret ettiler. 15. Arabasının direksiyonu bozulmuş. 16. Hasan Dayı sabahtan beri çimleri suluyor. 17. Bu akşam evlerine misafirler gelecekmiş. 18. Kitabın renkli kapağını hemen fark etti. 19. Akıllı telefonunu evde unutunca hemen geri döndü. 20. Bir bardak çay insanın içini ısıtır. 21. Televizyonun sesini biraz kısar mısın? 22. Kediler fareleri hep kovalar. 23. Odasını hafta sonu güzelce temizledi. 24. Eski defterlerime bakınca okul anılarım canlandı. 25. Çocuğun tırnakları iyice uzamış. 26. Yarın kesinlikle telefonla arayacağım. 27. Sana yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma. 28. 28’inci cümleyi ben yapıyorum. 29. Öğretmen selam verip hemen oturdu. 30. Küçük kız elmaları teker teker saydı. Bu etkinlıği İndirmek İçin aşağıdaki "Dosya İndir" Linkine Tıklayın... Fiillerin özne ve nesneye bağlı olarak kazandığı anlama ve girdiği biçime çatı denir. Fiil çatısı, en genel ifadeyle yüklemin özne ve nesne ile olan ÖNCEFiilde çatı konusunun 8. sınıftaki kapsamı farklıdır. Bu yüzden öğrencileri, 8. sınıf fiil çatısı konu anlatımımızı inceleyebilir“Fiil çatısı” sözü ilk duyulduğunda “Neden çatı denmiş ki?” gibi bir soru gelebilir akıllara. Bir evin çatısını düşünelim Genelde üçgen şeklinde çizilir çatının alt kısmına yüklemi koyarsak üstteki iki kenara da özne ve nesneyi koyduğumuzda fiil çatısını oluşturmuş çatı veya fiil çatısı dendiğinde aklımıza yüklem-özne-nesne ilişkisi isminden de anlaşılacağı üzere çatı, sadece fiil cümlelerinde aranan bir özelliktir. İsim cümlelerinde çatı aranmaz!Fiil çatısı, öznelerine ve nesnelerine göre olmak üzere iki yönden incelenirFiillerde Çatı Kavram Haritası1. Öznelerine Göre Fiil Çatıları Özne-Yüklem İlişkisiÖzne-yüklem ilişkisinde, öznenin, eylemin bildirdiği işi nasıl yaptığı önemlidir. Buna göre de fiiller dört grupta incelenir Etken Fiilİşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil Babam her gün kitap cümlede “okuma” eylemini yapan bir özne babam vardır. İşi yapan öznenin kendisi olduğu için bu cümlenin yüklemi etkendir.✦ Bu kitabı dün cümlede “alma” eylemini gerçekleştiren bir özne vardır. Ama bu özne, cümlede bir sözcük olarak verilmemiştir. Özne bir sözcük olarak verilmese de cümlenin öznesi gizli olsa da cümlede işi yapan belli olduğu için bu cümlenin yüklemi çatısına göre etkendir.✦ Bahar gelince ağaçlar olduğu gibi sadece canlı varlıklar değil, insan dışındaki varlıklar da özne görevini üstlenebilir. Yukarıdaki cümlede “güzelleşen” ağaçlardır. Cümlede işi yapan bir özne olduğuna göre, bu cümlenin eylemi çatısına göre SORUAşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken çatılıdır? 1993 – OKS A Semtimize bu yıl yeni parklar yaptırılıyor. B Otomobilimiz on gündür boyanıyor. C Hırsızlar, her gün birer ikişer yakalanıyor. D Çocuklar oyun sahasının yokluğundan B ve C’deki fiiller etken çatılı değildir. Çünkü bu fiillerde bildirilen eylemleri yapan gerçek bir özne yoktur. İş, başkası tarafından yapılmaktadır. D’de ise “çocuklar” gerçek öznedir. Cümlede bildirilen “yakınma” işini gerçekleştiren, oyun sahasının yokluğundan şikâyetçi olanlar “çocuklar”dır. Eylemi gerçekleştiren gerçek özne çocuklar olduğuna göre cümlenin yüklemi çatısına göre DNOTEtken fiiller, nesne – yüklem ilişkisine göre geçişli veya geçişsiz Benim sözlerimi herkes anladı. Bu cümlede “anlama” işini gerçekleştiren gerçek özne “herkes” sözüdür. Yükleme sorulan “neyi” sorusuna cevap veren “sözlerimi” ise nesnedir. Öyleyse bu cümlenin yüklemi öznesine göre etken, nesnesine göre Edilgen Fiilİşi yapan gerçek bir öznesi olmayan fiillere edilgen fiil denir. Edilgen çatılı fiillerde özne işi yapan değil, yapılan işten etkilenen durumundadır. Edilgen fiiller, fiil kök veya gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin getirilmesiyle Futbolcu kırmızı kartla oyundan atıldı. cümlesinde “atma” işini gerçekleştiren yoktur. Onun yerine “atılma” eyleminden etkilenen “futbolcu” vardır. “Futbolcu” işi yapan değil de yapılan işten etkilenen durumunda olduğundan cümlede “sözde özne” görevindedir. O hâlde “atıldı” eylemi çatısına göre edilgendir.✦ Bütün sokaklar temizlendi. ✦ Kitapların hepsi okundu. ✦ Kapı hızlı hızlı vuruldu. Yukarıdaki cümlelerde yüklem durumundaki fiiller “-l- ve -n-” eklerini almıştır. Ayrıca “temizlenme, okunma ve vurulma” eylemlerini yapan gerçek bir özne de bu cümlelerde verilmemiştir. Onların yerine işten etkilenen “bütün sokaklar, kitapların hepsi, kapı” sözcükleri özne görevini üstlenmiştir.✦ Bakkaldan bir ekmek alındı. sözde özne yüklem Bu cümlede “alma” eylemini yapan, gerçekleştiren gerçek bir özne yoktur. Biz zihnimizden “tarafından” sözüyle cümleye bir özne getirebiliriz. Bu durumda cümle şöyle olur “Çocuk tarafından bakkaldan bir ekmek alındı.”NOTEdilgen fiillerde nesne bulunmaz. Bu yüzden nesne-yüklem ilişkisine göre daima Kardeşim, kırtasiyeden güzel bir kalem aldı. cümlesinde “alma” işini yapan özne kardeşim vardır. Cümle gerçek öznesi olduğu için etkendir. Alma işinden etkilenen bir öge, yani nesne cümlede vardır güzel bir kalem. Öyleyse bu cümle öznesine göre etken, nesnesine göre geçişlidir.» Kırtasiyeden güzel bir kalem alındı. cümlesi ise öznesine göre etken değil, edilgendir. Çünkü cümlede “alma” işini yapan gerçek bir özne yoktur. Bu cümlede eylem başkası tarafından yapılmıştır. Başkası tarafından yapıldığı için de öznesine göre edilgendir. Edilgen fiiller nesnesine göre daima geçişsiz olduğuna göre, bu “alınma” eylemi geçişsizdir. Demek ki cümle öznesine göre edilgen, nesnesine göre Dönüşlü Fiilİşi yapan ve yapılan işten etkilenen gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere dönüşlü fiil denir. Bu tür fiillerde eylemleri yapan özne olduğu gibi, eylemden etkilenen de öznedir. Dönüşlü fiiller, etken fiillere “-l” ve “-n” ekleri getirilerek Sergen maçı kazanınca sevindi. cümlesinde, işi yapan “Sergen” olduğu gibi, etkilenen de “Sergen”dir. Sevinmiştir. Dolayısıyla bu cümlenin yüklemi dönüşlü eylemdir.» Sınavı kazandığımı duyunca çok sevindim. » Sarsıntıyı duyunca hemen telefona sarıldı. » Dedesi her zaman madalyasıyla övünürdü. Yukarıdaki cümlelerde yüklem durumundaki fiiller “-l ve -n” eklerini almıştır. Cümlelerin yüklemlerini incelediğimizde, öznelerin, yüklemde bildirilen işi “kendi kendilerine yaptıklarını ve yaptıkları işten yine kendilerinin etkilendiklerini” görüyoruz. Dolayısıyla bu eylemler dönüşlüdür. UYARI Edilgen eylem ve dönüşlü eylem; aynı eklerle oluşturulduğundan karıştırılabilir. Edilgen eylem ile dönüşlü eylem arasındaki fark ise şudur Dönüşlü fiillerin gerçek öznesi vardır, edilgen fiillerin ise sözde öznesi Benim sözlerimden çok alındı. dönüşlü cümlesindeki “alındı” fiilinin gerçek bir öznesi vardır “O”. Dolayısıyla bu cümlenin yüklemindeki eylem dönüşlüdür.» Marketten deterjan da alındı. edilgen cümlesindeki “alındı” fiilini gerçekleştiren bir özne yok, sadece yapılan işten etkilenen “deterjan” sözde öznesi var. Öyleyse bu cümlenin yüklemindeki eylem edilgen çatılıdır.» Bu elbise geçen yıl dikildi. edilgen cümlesinde elbise geçen yıl dikilmiş; ama elbiseyi diken belli değil. “Bu elbise” sözcüğü sözde öznedir.» Ali, durakta tam iki saat dikildi. dönüşlü cümlesinde ise “dikilmek” eylemini yapan ve etkilenen gerçek bir özne Ali vardır.» Bulaşıklar yıkandı. edilgen » Rıfkı akşam yıkandı. dönüşlüÖrnek SoruAşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem, özneye geri dönmektedir? 2004 – ÖOA Anahtarı bulabilmek için akşama kadar arandı. B Arkadaşım bugün telefonla sürekli arandı. C Hasta için yakınları tarafından kan arandı. D Son baskısı da tükenen o kitap çok Eylemin özneye geri dönmesi dönüşlülükle ilgilidir. Öyleyse cümlede dönüşlü eylem arayacağız. Bu da A seçeneğinde verilmiştir. Bu cümlede arama işini yapan ve bu işten etkilenen özne aynıdır. B, C ve D seçeneklerindeki eylemler ise İşteş FiilFiilde anlatılan işin birden fazla özne tarafından birlikte veya karşılıklı yapıldığını gösteren fiillere işteş fiil denir. İşteş fiil, her şeyden önce, birden fazla öznesi olan fiil değil, olabilmesi, meydana gelebilmesi için birden fazla özneyi gerektiren fiildir ve bu fiiller eylemler, özneler tarafından birlikte veya karşılıklı yapılır. İşteş fiiller, fiil kök veya gövdelerine “-ş” ekinin getirilmesiyle Çocuklar bahçede top oynadılar. » Herkes bu konuyu anladı. Yukarıdaki cümlelerde özne birden fazladır, ancak bu fiiller işteş değildir. Çünkü anlatılan eylem bir özne tarafından yapılabilir, ayrıca “-ş-” eki de almamışlardır.» Babam öğretmenimle görüşmüş. cümlesinde özne “babam” sözcüğüdür. Ancak görüşme eylemi bir kişi tarafından gerçekleştirilemez. Bu nedenle “görüşme” fiili işteştir.» Yeni gelen öğrenci ile tanıştın mı? » Kuşlar ne de güzel ötüşüyor.” > İşteşlik değişik şekillerde ve farklı anlamlarda karşımıza çıkar Karşılıklı Yapma Karşılıklı İşteş FiilFiili, birden fazla özne karşılıklı bir şekilde yapar. Bu durumda özneler karşı İki çocuk dövüştü. » Konuyu uzun uzun tartıştılar. » Araçlar köprü üzerinde çarpışmış. » Komşusuyla sabah selamlaştı. » İki ülke sonunda anlaştı. Dikkat ederseniz “dövüşme, tartışma” gibi eylemler bir özne ile gerçekleşemez. Bu eylemlerin olması için en az iki kişinin, “çarpışma” eyleminin olması için en az iki aracın olması Birlikte Yapma Birlikte İşteş Fiil“-ş” ekini almış olan fiilin, birden fazla özne tarafından birlikte yapılmasıdır. Bu durumda özneler karşı karşıya değil; birlikte, yan yana hareket Bütün çocuklar bağrışıyordu. » Gel yolcu, vatanın derdine ağlaşalım. » Ne güzel, bütün kuzular meleşiyor. » Güvercinler gökyüzünde ne güzel uçuşuyordu. Bir çocuk bağırabilir, bir kuzu meleyebilir; birden fazla çocuk “bağrışır”, birden fazla koyun da “meleşir.” Yani bu eylemler, “bağrışma, meleşme” bir özne tarafından gerçekleştirilemez. Zaten gerçekleştirilen eylemler de işteş olamaz. UYARI Türkçede kimi eylemler işteş çatılı eylem gibi görünür; ama bunlardan kimilerinde eylemin birlikte ya da karşılıklı yapılması söz konusu değildir. Bunlarda bir durumdan başka bir duruma geçiş söz konusudur. Bazı kaynaklarda böyle fiillere “nitelikçe işteş” fiiller Bakım yapılan parklar güzelleşti. cümlesinde “güzelleşmek” eylemi birlikte ya da karşılıklı yapılmayı değil, bir değişimi bildirir. Bu nedenle bu eylem işteş SoruAşağıdakilerin hangisinde eylemin karşılıklı olarak yapılması söz konusudur? 1999 – OKSA Çocuklar palyaçoyu görünce gülüştüler. B Sinemaya gitmek için sözleştiler. C Çukurova’da başaklar erken olgunlaşır. D Gürültüyü duyan keklikler Eylemin karşılıklı olarak yapılması “karşılıklı işteş” olması demektir. Seçeneklerdeki fiilleri inceleyelimgülüştüler -> birlikte yapma sözleştiler-> karşılıklı yapma olgunlaşır -> işteşlik yok uçuştular -> birlikte yapma B’deki “sözleşmek” eylemi birden çok özne tarafından “karşılıklı” B2. Nesnelerine Göre Fiil Çatıları Nesne-Yüklem İlişkisiBu fiillerin bir kısmı kullanılırken nesneye ihtiyaç gösterir, bir kısmı ise herhangi bir nesne olmadan da kullanılabilir. Bu fiiller dört grupta incelenir Geçişli FiilNesnesi olan ya da nesne alabilen eylemlere geçişli eylem denir. Geçişli fiiller, yükleme sorduğumuz “neyi, kimi, ne?” sorularına cevap İçeriden su getirdi. cümlesinde “getirmek” eyleminden etkilenen varlık “su”dur. Bunu yükleme sorduğumuz “ne” sorusu ile bulabiliriz. Buna göre “getirmek” fiili nesne aldığı için geçişlidir.» Hakem kaleciyi maçtan attı. cümlesinde “atmak” eyleminden etkilenen, “kaleci” sözüdür. Bu söz, cümlede nesne olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla “atmak” fiili geçişlidir. UYARI Bazı cümlelerde, fiiller geçişli olduğu hâlde nesne bulunmayabilir. Çünkü geçişli fiiller nesne alan ya da nesne gerektiren Yolcular durakta bekliyor. cümlesinde “beklemek” eylemi geçişlidir. Ama cümlede “nesne” bir sözcük olarak verilmemiştir. Cümle “neyi?” sorusuna cevap verdiği için geçişlidir. Çünkü sonuçta beklenen dolmuş ya da otobüs Geçişsiz FiilNesne almayan, yani “ne, neyi ve kimi?” sorularına cevap vermeyen fiillere geçişsiz fiil denir. Geçişsiz fiillere nesneyi bulmak için “ne, neyi, kimi?” sorularını sorduğumuzda cevap Dayımlar bugün tatile gidiyor. cümlesinde “gitmek” eylemi nesne almamıştır. Yükleme sorduğumuz “ne, neyi, kimi” sorularından herhangi birine cevap vermiyor.» Ali’nin sözlerine çok güldük. cümlesinde de “gülmek” eylemi geçişsizdir. Çünkü “ne, neyi, kimi” sorularına cevap Oldurgan FiilGeçişsiz fiillerin “-r-, -ar-, -er-, -t-, -tır-” ekleriyle geçişli hale getirilmesiyle oluşturulan fiillere oldurgan fiil denir. Fiilin ilk hali “ne, neyi, kimi?” sorularına cevap vermezken, ikinci hali, yani “-r-, -t-, -tır-” eklerini almış hali, bu sorulara cevap FiilOldurganlık EkiOldurgan Fiiluyumak+-t-→uyutmakpişmek+-r-→pişirmekbasmak+-tır-→bastırmakgülmek+-dür-→güldürmekÖrnekler» Bardakları elinden düşürdü. cümlesinde “düşmek” sözcüğü geçişsizdir. Bu fiil “-ür” eki ile geçişli hâle getirilmiştir. Fiil geçişsizken geçişli hale geldiği için oldurgan fiildir.» Çocuk hepimizi güldürdü. cümlesindeki “gülmek” eylemi geçişsizdir. Bu eylem “-dür” eki ile geçişli hâle getirilmiştir. Sonuçta bu fiil oldurgan Ettirgen FiilGeçişli fiillerin “-r-, -ar-, -er-, -t-, -tır-” ekleriyle geçişlilik derecesinin artırılmasıyla oluşturulan fiillere ettirgen fiil denir. Bu fiillerin bazılarında özne işi başkasına FiilEttirgenlik EkiEttirgen Fiilanlamak+-t-→anlatmakduymak+-r-→duyurmaksevmek+-dir-→sevdirmekkırmak+-dır-→kırdırmakÖrnekler» Kitabı öğrencilere okuttu. cümlesinde “okumak” geçişli, bu eylemden türetilen “okutmak” da geçişlidir.» Zorluklar sizi yıldırmamalı. oldurgan fiil » Bakkaldan iki ekmek aldırdı. ettirgen fiil Fiil çatısı, en genel ifadeyle yüklemin özne ve nesne ile olan ilişkisidir.“Fiil çatısı” sözü ilk duyulduğunda “Neden çatı denmiş ki?” gibi bir soru gelebilir akıllara. Bir evin çatısını düşünelim Genelde üçgen şeklinde çizilir çatının alt kısmına yüklemi koyarsak üstteki iki kenara da özne ve nesneyi koyduğumuzda fiil çatısını oluşturmuş çatı veya fiil çatısı dendiğinde aklımıza yüklem-özne-nesne ilişkisi isminden de anlaşılacağı üzere çatı, sadece fiil cümlelerinde aranan bir özelliktir. İsim cümlelerinde çatı aranmaz!Fiil çatısı, öznelerine ve nesnelerine göre olmak üzere iki yönden Öznelerine Göre Fiil Çatıları Özne-Yüklem İlişkisiÖzne – yüklem ilişkisinde, öznenin, eylemin bildirdiği işi nasıl yaptığı ilişkisine göre fiiller dörde ayrılırEtken FiilEdilgen FiilDönüşlü Fiilİşteş FiilAncak 8. sınıf öğrencilerinin öznesine göre fiillerden sadece “Etken Fiil” ve “Edilgen Fiil” konularını bilmeleri Etken Fiilİşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil Babam her gün kitap “okuma” eylemini yapan bir özne babam vardır. İşi yapan gerçek bir özne olduğu için bu cümlenin yüklemi etkendir.» Bu kitabı dün “alma” eylemini gerçekleştiren bir özne vardır. Ama bu cümlede bir sözcük olarak verilmemiştir. Özne bir sözcük olarak verilmese de, cümlenin öznesi gizli olsa da cümlede işi yapan belli olduğu için bu cümlenin yüklemi çatısına göre etkendir.» Bahar gelince ağaçlar olduğu gibi sadece canlı varlıklar değil, insan dışındaki varlıklar da özne görevini üstlenebilir. Yukarıdaki cümlede “güzelleşen” ağaçlardır. Cümlede özne olduğuna göre, bu cümlenin eylemi çatısına göre SoruAşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken çatılıdır? 1993 – OKSA Semtimize bu yıl yeni parklar Otomobilimiz on gündür Hırsızlar, her gün birer ikişer Çocuklar oyun sahasının yokluğundan B ve C’deki fiiller etken çatılı değildir. Çünkü bu fiillerde bildirilen eylemleri yapan gerçek bir özne yoktur. İş, başkası tarafından yapılmaktadır. D’de ise “çocuklar” gerçek öznedir. Cümlede bildirilen “yakınma” işini gerçekleştiren, oyun sahasının yokluğundan şikâyetçi olanlar “çocuklar”dır. Eylemi gerçekleştiren gerçek özne çocuklar olduğuna göre cümlenin yüklemi çatısına göre D UYARI Etken fiiller, nesne – yüklem ilişkisine göre geçişli veya geçişsiz Benim sözlerimi herkes “anlama” işini gerçekleştiren gerçek özne “herkes” sözüdür. Yükleme sorulan “neyi” sorusuna cevap veren “sözlerimi” ise nesnedir. Öyleyse bu cümlenin yüklemi öznesine göre etken, nesnesine göre Edilgen Fiilİşi yapan gerçek bir öznesi olmayan fiillere edilgen fiil denir. Edilgen çatılı fiillerde özne işi yapan değil, yapılan işten etkilenen durumundadır. Edilgen fiiller, fiil kök veya gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin getirilmesiyle Futbolcu kırmızı kartla oyundan “atma” işini gerçekleştiren yoktur. Onun yerine “atılma” eyleminden etkilenen “futbolcu” vardır. “Futbolcu” işi yapan değil de yapılan işten etkilenen durumunda olduğundan cümlede “sözde özne” görevindedir. O hâlde “atıldı” eylemi çatısına göre edilgendir.» Bütün sokaklar temizlendi.» Kitapların hepsi okundu.» Kapı hızlı hızlı cümlelerde yüklem durumundaki fiiller “-l- ve -n-” eklerini almıştır. Ayrıca “temizlenme, okunma ve vurulma” eylemlerini yapan gerçek bir özne de bu cümlelerde verilmemiştir. Onların yerine işten etkilenen “bütün sokaklar, kitapların hepsi, kapı” sözcükleri özne görevini üstlenmiştir.» Bakkaldan bir ekmek özne yüklem cümlesinde “alma” eylemini yapan, gerçekleştiren gerçek bir özne yoktur. Biz zihnimizden “tarafından” sözüyle cümleye bir özne getirebiliriz. Bu durumda cümle şöyle olur “Çocuk tarafından bakkaldan bir ekmek alındı.”Kaynak KarikaTürkçe Dersi Facebook Sayfası UYARI Edilgen fiiller, nesne – yüklem ilişkisine göre daima geçişsizdir. Çünkü; edilgen fiillerde nesne gibi görünen öge, daima sözde Kardeşim, kırtasiyeden güzel bir kalem “alma” işini yapan özne kardeşim vardır. Cümle gerçek öznesi olduğu için etkendir. Alma işinden etkilenen bir öge, yani nesne cümlede vardır güzel bir kalem. Öyleyse bu cümle öznesine göre etken, nesnesine göre geçişlidir.» Kırtasiyeden güzel bir kalem ise öznesine göre etken değil, edilgendir. Çünkü cümlede “alma” işini yapan gerçek bir özne yoktur. Bu cümlede eylem başkası tarafından yapılmıştır. Başkası tarafından yapıldığı için de öznesine göre edilgendir. Edilgen fiiller nesnesine göre daima geçişsiz olduğuna göre, bu “alınma” eylemi geçişsizdir. Demek ki cümle öznesine göre edilgen, nesnesine göre Nesnelerine Göre Fiil Çatıları Nesne-Yüklem İlişkisiBu fiillerin bir kısmı kullanılırken nesneye ihtiyaç gösterir, bir kısmı ise herhangi bir nesne olmadan da ilişkisine göre fiiller dörde ayrılırGeçişli FiilGeçişsiz FiilOldurgan FiilEttirgen FiilAncak 8. sınıf öğrencilerinin nesnesine göre fiillerden sadece “Geçişli Fiil” ve “Geçişsiz Fiil” konularını bilmeleri Geçişli FiilNesnesi olan ya da nesne alabilen eylemlere geçişli eylem denir. Geçişli fiiller, yükleme sorduğumuz “neyi, kimi, ne?” sorularına cevap İçeriden su “getirmek” eyleminden etkilenen varlık “su”dur. Bunu yükleme sorduğumuz “ne” sorusu ile bulabiliriz. Buna göre “getirmek” fiili nesne aldığı için geçişlidir.» Hakem kaleciyi maçtan “atmak” eyleminden etkilenen, “kaleci” sözüdür. Bu söz, cümlede nesne olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla “atmak” fiili geçişlidir. UYARI Bazı cümlelerde, fiiller geçişli olduğu hâlde nesne bulunmayabilir. Çünkü geçişli fiiller nesne alan ya da nesne gerektiren Yolcular durakta “beklemek” eylemi geçişlidir. Ama cümlede “nesne” bir sözcük olarak verilmemiştir. Cümle “neyi?” sorusuna cevap verdiği için geçişlidir. Çünkü sonuçta beklenen dolmuş ya da otobüs Geçişsiz FiilNesne almayan, yani “ne, neyi ve kimi?” sorularına cevap vermeyen fiillere geçişsiz fiil denir. Geçişsiz fiillere nesneyi bulmak için “ne, neyi, kimi?” sorularını sorduğumuzda cevap Dayımlar bugün tatile “gitmek” eylemi nesne almamıştır. Yükleme sorduğumuz “ne, neyi, kimi” sorularından herhangi birine cevap vermiyor.» Ali’nin sözlerine çok de “gülmek” eylemi geçişsizdir. Çünkü “ne, neyi, kimi” sorularına cevap vermiyor.

8 sınıf türkçe fiilde çatı örnek cümleler